Handboogvereniging Vreugde Zij Ons Doel, circa 1941

Handboogvereniging VZOD is opgericht op 1 mei 1896 in de Kruisstraat in het kerkdorp Zeelst door een groepje, dat na de hoogmis graag een pijltje ging schieten. Hiermee behoort ze tot een van de oudste verenigingen van de gemeente Veldhoven.

In die tijd was handboogschieten ongekend populair, met name in Brabant. Zo waren er in Zeelst, toen nog een zelfstandige gemeente met circa 1250 inwoners, maar liefst vijf handboogschietverenigingen. Daarvan is er nu nog eentje over: Vreugde Zij Ons Doel (VZOD). Wie uiteindelijk de oprichters van VZOD zijn geweest is niet met zekerheid te zeggen. Maar we nemen aan dat we er met de namen op de ledenlijst van destijds, niet zover naast zitten.

Volgens de door meester Cuyper zeer fraai vervaardigde ledenlijst, bestond het bestuur destijds uit de volgende personen:

De reden van oprichting is niet bekend, mogelijk was het een groep vrienden die op zondagmiddag gezellig hun pijltjes wilden schieten. Mogelijk ook was het een afscheiding van de reeds bestaande verenigingen die Zeelst rijk was, te weten: „La Belle Aliane”, „De Eendracht”, of „I’Union fait Ia force”. De ware reden van oprichting zullen we waarschijnlijk wel nooit meer te weten komen en met de naamgeving „Vreugde Zij Ons Doel” worden we ook al niet veel wijzer.

Wat de reden van oprichting ook moge zijn, in ieder geval hebben ze de grondslag gelegd voor de bloeiende handboogvereniging die VZOD nu is.

Regels

Dat een vereniging niet zonder regels kan, mag duidelijk zijn. Afspraken op schrift stellen voorkomt onduidelijkheid over deze regels. VZOD is nog in het bezit van het 1e geschreven reglement: weliswaar een herschreven exemplaar uit 1914.

Dat VZOD echter niet is opgericht als sport- maar als gezelligheidsvereniging blijkt uit dit reglement en uit de naamgeving. De eerste regel van het reglement luidt als volgt: „Het doel van het gezelschap is, onder gulhartig en welgezind verkeer zich te oefenen in de handboogschutterij”.

In het begin bedroeg de contributie 3 cent per week en men kon rekenen op 3 cent boete als men te laat of niet aanwezig was. Als men 3 maanden achterstand had met betalen, werd je naam in het rood vermeld op de ledenlijst en bij 6 maanden achterstand verviel het lidmaatschap. Verder stond er 50 cent boete op het niet meeschieten, nadat men zich geselecteerd had. Een forse boete dus als men bedenkt dat dit gelijk was aan 17 weken contributie.

Zelfs in die tijd was er al sprake van het betalen van vergoedingen: al in 1914 betaalde VZOD aan het eerste zestal tweemaal per jaar Elfi. 2,40 en het tweede zestal éénmaal per jaar Hfl. 2,40 voor het bezoeken van concoursen. De schietperiode (zomerdienst genoemd) liep van 2e paasdag tot en met de 3e zondag in oktober. Tijdens de „winterdienst” was er elke 1e zondag van de maand een vergadering van 18.00 tot 18.30 uur. Ook hier was men verplicht om aanwezig te zijn op straffe van een boete van 3 cent. Het gebruik van schietmateriaal van een ander kostte 50 cent boete. Hinderen van een ander bij het schieten was 10 cent boete. Deze bedragen lijken laag, maar voor die tijd waren dit forse boetes. Ter vergelijking: een consumptie kostte toen 6 cent.

Bestuur en bestuurders

In de eerste jaren werd het bestuur nog Directie genoemd Deze Directie bestond uit een beschermheer, een 1e president, een 2e president, een Ie secretaris, een 2e secretaris en een penningmeester. De koning maakte automatisch deel uit van het bestuur als erepresident. Bij het staken der stemmen had hij de beslissende stem.

De beschermheer had alleen een adviserende en beschermende taak; meestal werd die echter beperkt tot zijn jaarlijkse bijdrage van (destijds) Hfl. 10,- aan de gezelschapskas.

Hier volgt een opsomming van wie er in de loop der jaren de kar van VZOD getrokken hebben.

Beschermheren

In 2012 is het beschermheerschap afgeschaft.

President/voorzitter

Huisvesting

AI vrij snel na de oprichting op Kruisstraat 6 verhuisde men naar het café van Conraad Looyen. Hanneke van de Wildenberg nam in 1917 het café over en werd onze doelhouder.

In 1938 verhuisde VZOD weer naar de Kruisstraat (vermoedelijk omdat het café werd gesloopt); daar had Willeke van de Linde een café met voldoende ruimte daarachter om 3 banen te realiseren. In 1940 werden deze banen voorzien van verlichting, zodat ook de avonden benut konden worden. Om de kosten van stroom eerlijk te verdelen werd er een dubbeltjesmeter geplaatst: wel schrikken natuurlijk als je net gericht stond en het dubbeltje was opgebruikt…

In 1954 werden de banen weer gerenoveerd: 3 banen met overkapping om heen en weer te kunnen schieten. Jo van den Heuvel nam in 1956 het café over en werd dus de nieuwe doelhouder. In 1972 volgde weer een verbouwing die bekostigd kon worden door de opbrengst van het concours dat werd gehouden ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van VZOD. In 1974 werd den Doel weer veranderd omdat toen bleek dat het heen en weer schieten te gevaarlijk werd. De schuttersruimte werd aangepast en er werd door ramen naar buiten geschoten. De eerste semi-overdekte baan voor VZOD was dus een feit. Er kon nu niet alleen zomers, maar ook in de winter geschoten worden. Een oliekachel verwarmde dan de ruimte. Omdat eind 1974, het café werd verkocht moest VZOD weer verhuizen en uiteindelijk ging men naar de buren, Fer en Els Boogers. In 1978 werd begonnen met het bouwen van een semi-overdekte accommodatie. Dit gebouw werd voorzien van alle faciliteiten om zelfstandig te kunnen functioneren en had maar liefst 9 banen. Tijdens de bouw ervan zijn duidelijk de kwaliteiten van voorzitter Rein Hurkx tot uiting gekomen, alle mogelijke relaties werden ingeschakeld om dit gebouw in eigen beheer te realiseren. In 1979 kon door de inzet van leden en veel hulp van buiten, de nieuwe Doel worden geopend.

In 1983 werd de totale overkapping gerealiseerd.

Omdat het café in 1990 verkocht werd en er toen voor VZOD juridisch gezien teveel haken en ogen zaten aan het overgaan van het opstalrecht naar de nieuwe eigenaar, besloot men om het gebouw aan de nieuwe eigenaar te verkopen en ging Rein Hurkx de mogelijkheid van een nieuwe schiethal onderzoeken. Uiteindelijk lukte dit en met behulp van de eigen leden en subsidie van de gemeente Veldhoven werd in 1997 de huidige prachtige schiethal geopend.

In het begin werd in de wandelgangen deze schiethal door schutters weleens ‘HET SCHIETPALEIS’ in Zeelst genoemd.

Met 16 mogelijke banen kunnen hier 16 x 4 = 64 schutters met elkaar duelleren en dan is er nog steeds voldoende ruimte om te zitten.